کد مطلب:90457 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:141

علی علیه السلام همانگونه كه در صفات پسندیده ی نفسانی همتا نداشت، در كار و فعالیت نیز، بی نظیر بود. وی بخشی از درآمد باغها و كشتزارها را (كه همه را خود كاشته و به دست آورده بود) سالیانه، به خرید بردگان اختصاص داده و پس از خریداری، آنها را آزاد می كرد. مولا در طول زندگی، با آن همه كار و فعالیتی كه داشت، یك انسان مال اندوز و سرمایه دار نبوده، بلكه برعكس او را نادارا و تهیدست، نامیده اند، به این علت كه اموال به دست آمده از زحمت و مشقت خود را، به طبقه ی محروم و تهیدست می داد و در نتیجه، خود فقیر و نادار بود. اگر برده می خرید، نمی خواست برده دار باشد، تا اقلام بردگانش در تاریخ ثبت گردد، بلكه پس از خرید و تربیت آنها آزادشان می كرد، تا مانند یك فرد مسلمان، در جامعه گام نهاده وظایف دینی خود را انجام دهد. احادیثی فراوان در مورد صدقات امیرالمومنین علیه السلام وجود دارد كه از زحمت در كار و تلاش آن جناب بازگو می كند. نام باغها و كشتزارهای آن حضرت به عنوان «عین» كه به معنای چشمه و یا دهكده است، ثبت شده و از این قرار است:

1. ینبع، 2. عین ابی نیزر، 3. بغیبغه، 4. عفرتین، 5. وادی القری، 6. دیمه، 7. آرمنه

[صفحه 514]

(آذینه).

علی علیه السلام این دهكده ها و یا چشمه ها را تمامی وقف عام نمود تولیت آنها را به امام مجتبی علیه السلام واگذار كرد. در آغاز وصیت آن حضرت كه در ضمن آن، به وقف اموال مذكور اشاره نموده است می فرماید:

«هذا ما اوصی به فی ماله عبدالله، علی ابتغاء وجه الله لیولجنی به الجنه و یصرفنی به عن النار و یصرف النار عنی یوم تبیض وجوه و تسود وجوه... و انه یشترط علی الذی یجعله الیه ان یترك المال علی اصوله و ینفق ثمره حیث امرته به من سبیل الله و وجهه و ذوی الرحم من بنی هاشم و بنی المطلب و القریب و البعید لا یباع منه شی ء و لا یوهب و لا یورث... و لا یحل لامری مسلم یومن بالله و الیوم الاخران یغیر شیئا مما اوصیت به فی مالی و لا یخالف فیه امری من قریب و لا بعید.»:

این وصیتی است كه بنده ی خدا علی، در راه رضای خداوند نسبت به دارایی خود نموده تا پاداش آن ورود به بهشت و رضوان الهی و دروی از دوزخ و نقمت پروردگار باشد، در آن روزی كه مطیعان روسفید و سربلند و گنهكاران روسیاه و تیره روزند. و او بر آن كس كه متولی وقف است، شرط می كند كه مال را در وقفیت نگهدارد و از درآمد آن، به ارحام و نزدیكان قبیله ی بنی هاشم و بنی عبدالمطلب انفاق نموده و در راه رضای خداوند مصرف نماید. از این پس فروش، بخشش و ارث در آن جایز نیست و تاكید می كند، كه تغییر دادن وصیت، به هیچ وجه جایز نبوده و متولی و كسان پس از من حق ندارند كه امر مرا مخالفت نمایند و آنكه ایمان به خدا و روز قیامت دارد، هرگز چنین نخواهد كرد.

در حدیثی از ایوب بن عطیه حذاء كه از امام صادق علیه السلام نقل می كند، بر كیفیت اموال به دست آمده اشاره نموده و اینكه دارایی تحصیل شده را، مولا به همكاری عمال و كارگران، از طریق كشاورزی و درختكاری، تهیه نموده، بازگو می كند:

[صفحه 515]

قال: سمعت اباعبدالله علیه السلام یقول: قسم النبی صلی الله علیه و آله و سلم الفیی ء فاصاب علیا ارضا (ارض) فاحتفر فیها، عینا فخرج ماء ینبع فی السماء كهیئه عنق البعیر، فسماها ینبع فجاء البشیر یبشر فقال علی علیه السلام: بشر الوارث هی صدقه بته بتلا فی حجیج بیت الله و عابر سبیل الله لاتباع و لا تورث، فمن باعها او وهبها فعلیه لعنه الله و الملائكه و الناس اجمعین و لا یقبل منه صرفا و لا عدلا»: گفت از امام صادق علیه السلام شنیدم كه می فرمود: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فیی ء را تقسیم نمود، در آن میان قطعه زمینی، به علی علیه السلام اختصاص یافت. وی تصمیم گرفت آن زمین را احیا نماید و در آن درختكاری كند. به كندن زمین مشغول شد، ناگهان چشمه ای جوشید كه آب آن به آسمان مانند گردن شتر بالا می رفت، مولا آن چشمه را «ینبع» نام نهاد، در آن وقت گزارشگر، مژده داد و مباركباد گفت، علی علیه السلام فرمود: به وارث پیام ده كه این چشمه را صدقه ی جاریه، قرار خواهم داد و آن را وقف حاجیان بیت الله و عابران نمودم، بنابراین نه فروخته می شود و نه به ارث گذاشته می شود پس هر كس آن را بفروشد و یا به كسی ببخشد لعنت و نفرین خدا و ملائكه و مردم، بر او باد و خداوند نه مالی را و نه عدلی را (یعنی عملی بی نظیر را) از او نپذیرد.

صفحه 514، 515.